Amrit wele da mukhwakh shri Harmandar sahib amritsar sahib ji, Ang-880-881,13-November-2023
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਦਾ ਮੁੱਖਵਾਕ ਜੀ
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥ ਰਾਮ ਜਨਾ ਮਿਲਿ ਭਇਆ ਅਨੰਦਾ ਹਰਿ ਨੀਕੀ ਕਥਾ ਸੁਨਾਇ ॥ ਦੁਰਮਤਿ ਮੈਲੁ ਗਈ ਸਭ ਨੀਕਲਿ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮਿਲਿ ਬੁਧਿ ਪਾਇ ॥੧॥ ਰਾਮ ਜਨ ਗੁਰਮਤਿ ਰਾਮੁ ਬੋਲਾਇ ॥ ਜੋ ਜੋ ਸੁਣੈ ਕਹੈ ਸੋ ਮੁਕਤਾ ਰਾਮ ਜਪਤ ਸੋਹਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ਜੇ ਵਡ ਭਾਗ ਹੋਵਹਿ ਮੁਖਿ ਮਸਤਕਿ ਹਰਿ ਰਾਮ ਜਨਾ ਭੇਟਾਇ ॥ ਦਰਸਨੁ ਸੰਤ ਦੇਹੁ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਸਭੁ ਦਾਲਦੁ ਦੁਖੁ ਲਹਿ ਜਾਇ ॥੨॥ ਹਰਿ ਕੇ ਲੋਗ ਰਾਮ ਜਨ ਨੀਕੇ ਭਾਗਹੀਣ ਨ ਸੁਖਾਇ ॥ ਜਿਉ ਜਿਉ ਰਾਮ ਕਹਹਿ ਜਨ ਊਚੇ ਨਰ ਨਿੰਦਕ ਡੰਸੁ ਲਗਾਇ ॥੩॥ ਧ੍ਰਿਗੁ ਧ੍ਰਿਗੁ ਨਰ ਨਿੰਦਕ ਜਿਨ ਜਨ ਨਹੀ ਭਾਏ ਹਰਿ ਕੇ ਸਖਾ ਸਖਾਇ ॥ ਸੇ ਹਰਿ ਕੇ ਚੋਰ ਵੇਮੁਖ ਮੁਖ ਕਾਲੇ ਜਿਨ ਗੁਰ ਕੀ ਪੈਜ ਨ ਭਾਇ ॥੪॥ ਦਇਆ ਦਇਆ ਕਰਿ ਰਾਖਹੁ ਹਰਿ ਜੀਉ ਹਮ ਦੀਨ ਤੇਰੀ ਸਰਣਾਇ ॥ ਹਮ ਬਾਰਿਕ ਤੁਮ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ਜਨ ਨਾਨਕ ਬਖਸਿ ਮਿਲਾਇ ॥੫॥੨॥ {ਪੰਨਾ 880-881}
ਪਦਅਰਥ: ਮਿਲਿ = ਮਿਲ ਕੇ। ਨੀਕੀ = ਚੰਗੀ। ਦੁਰਮਤਿ = ਭੈੜੀ ਮਤਿ। ਗਈ ਨੀਕਲਿ = ਨਿਕਲ ਗਈ। ਬੁਧਿ = ਅਕਲ। ਪਾਇ = ਪਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ।੧।
ਰਾਮ ਜਨ = ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸੇਵਕ! ਰਾਮੁ ਬੋਲਾਇ = ਹਰਿ = ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਕਰ। ਕਹੈ– ਉਚਾਰਦਾ ਹੈ। ਮੁਕਤਾ = ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰ। ਸੋਹਾਇ = ਸੋਹਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸੋਹਣੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ।
ਮੁਖਿ = ਮੂੰਹ ਉੱਤੇ। ਮਸਤਕਿ = ਮੱਥੇ ਉਤੇ। ਭੇਟਾਇ = ਮਿਲਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਲਦੁ = ਕੰਗਾਲਤਾ।੨।
ਨੀਕੇ = ਚੰਗੇ। ਨ ਸੁਖਾਇ = ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ, ਨਹੀਂ ਸੁਖਾਂਦਾ। ਕਹਹਿ = ਆਖਦੇ ਹਨ। ਡੰਸੁ = ਡੰਗ।੩।
ਧ੍ਰਿਗੁ = ਫਿਟਕਾਰ = ਜੋਗ। ਭਾਏ = ਚੰਗੇ ਲੱਗੇ। ਸਖਾ ਸਖਾਇ = ਮਿੱਤਰ, ਸਾਥੀ। ਵੇਮੁਖ = ਉਲਟਾਏ ਹੋਏ ਮੂੰਹ ਵਾਲੇ। ਪੈਜ = ਇੱਜ਼ਤ।੪।
ਦੀਨ = ਗ਼ਰੀਬ। ਬਾਰਿਕ = ਬੱਚੇ, ਅੰਞਾਣੇ। ਬਖਸਿ = ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਕਰ ਕੇ, ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ।੫।
ਅਰਥ: ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਭਗਤ-ਜਨੋ! ਮੈਨੂੰ) ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਲਈ ਮਦਦ ਕਰੋ। ਜੇਹੜਾ ਜੇਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਣਦਾ ਹੈ (ਜਾਂ) ਉਚਾਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ (ਦੁਰਮਤਿ ਤੋਂ) ਸੁਤੰਤਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪ ਜਪ ਕੇ ਉਹ ਸੋਹਣੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ।
ਹੇ ਭਾਈ! ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸੇਵਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ (ਮਨ ਵਿਚ) ਆਨੰਦ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। (ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਸੇਵਕ) ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸੋਹਣੀ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਾਲਾਹ ਸੁਣਾ ਕੇ (ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਆਨੰਦ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਧ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ ਮਿਲ ਕੇ ਮਨੁੱਖ (ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ) ਅਕਲ ਸਿੱਖ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, (ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ) ਭੈੜੀ ਮਤਿ ਵਾਲੀ ਸਾਰੀ ਮੈਲ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।੧।
ਹੇ ਭਾਈ! ਜੇ ਕਿਸੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉਤੇ ਚੰਗੇ ਭਾਗ ਜਾਗ ਪੈਣ, ਤਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ (ਮੈਨੂੰ) ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਬਖ਼ਸ਼, (ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਕੇ) ਸਾਰਾ ਦਰਿੱਦਰ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।੨।
ਹੇ ਭਾਈ! ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ ਸੋਹਣੇ (ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੰਦ-ਭਾਗੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ (ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ) ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਹੇ ਭਾਈ! ਸੰਤ ਜਨ ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਸਿਮਰਦੇ ਹਨ, ਤਿਉਂ ਤਿਉਂ ਉੱਚੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਬਣਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਇਉਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਡੰਗ ਵੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।੩।
ਹੇ ਭਾਈ! ਨਿੰਦਕ ਮਨੁੱਖ ਫਿਟਕਾਰ-ਜੋਗ (ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ) ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸੰਤ ਜਨ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੇ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ (ਹੁੰਦੀ) ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਉਹ ਗੁਰੂ ਵਲੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਰੱਬ ਦੇ ਭੀ ਚੋਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਭੀ ਮੂੰਹ ਦੇਣ-ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ) ਉਹ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟੇ ਹੋਏ ਮੂੰਹ ਵਾਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।੪।
ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਅਸੀ ਗਰੀਬ (ਜੀਵ) ਤੇਰੀ ਸਰਨ ਆਏ ਹਾਂ, ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ (ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ) ਸਰਨ ਵਿਚ ਰੱਖੀ ਰੱਖੋ। ਹੇ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਤੂੰ ਸਾਡਾ ਪਿਤਾ ਹੈਂ, ਅਸੀ ਤੇਰੇ ਬੱਚੇ ਹਾਂ। ਦਾਸ ਨਾਨਕ ਉਤੇ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਟਿਕਾਈ ਰੱਖ।੫।੨।
रामकली महला ४ ॥ राम जना मिलि भइआ अनंदा हरि नीकी कथा सुनाइ ॥ दुरमति मैलु गई सभ नीकलि सतसंगति मिलि बुधि पाइ ॥१॥ राम जन गुरमति रामु बोलाइ ॥ जो जो सुणै कहै सो मुकता राम जपत सोहाइ ॥१॥ रहाउ ॥ जे वड भाग होवहि मुखि मसतकि हरि राम जना भेटाइ ॥ दरसनु संत देहु करि किरपा सभु दालदु दुखु लहि जाइ ॥२॥ हरि के लोग राम जन नीके भागहीण न सुखाइ ॥ जिउ जिउ राम कहहि जन ऊचे नर निंदक डंसु लगाइ ॥३॥ ध्रिगु ध्रिगु नर निंदक जिन जन नही भाए हरि के सखा सखाइ ॥ से हरि के चोर वेमुख मुख काले जिन गुर की पैज न भाइ ॥४॥ दइआ दइआ करि राखहु हरि जीउ हम दीन तेरी सरणाइ ॥ हम बारिक तुम पिता प्रभ मेरे जन नानक बखसि मिलाइ ॥५॥२॥ {पन्ना 880-881}
पद्अर्थ: मिलि = मिल के। नीकी = अच्छी। दुरमति = दुर्मति। गई नीकलि = निकल गई। बुधि = अकल। पाइ = (पाय) पाता है, सीखता है।1।
राम जन = हे प्रभू के सेवक! रामु बोलाइ = (राम बोलाय) हरि नाम सिमरन की प्रेरणा कर। कहै = उचारता है। मुकता = विकारों से स्वतंत्र। सोहाइ = (सोहाय) सुंदर हो जाता है, सुंदर जीवन वाला हो जाता है।1। रहाउ।
मुखि = मुँह पर। मसतकि = माथे पर। भेटाइ = (भेटाय) मिलाता है। दालदु = कंगालता।2।
नीके = अच्छे। न सुखाइ = (न सुखाय) अच्छा नहीं लगता। कहहि = कहते हैं। डंसु = डंक।3।
ध्रिगु = धिक्कार। भाऐ = अच्छे लगे। सखा सखाइ = (सखा सखाय) मित्र, साथी। वेमुख = उलटाए हुए मुँह वाले। पैज = इज्जत।4।
दीन = गरीब। बारिक = बच्चे, अंजान। बखसि = बख्शिश करके, कृपा करके।5।
अर्थ: हे प्रभू के भक्तजनो! (मुझे) गुरू की शिक्षा दे के प्रभू का नाम सिमरने की सहायता करो। जो जो मनुष्य प्रभू का नाम सुनता है (अथवा) उचारता है, वह (दुर्मति से) स्वतंत्र हो जाता है। प्रभू का नाम जप-जप के वह सुंदर जीवन वाला हो जाता है।1। रहाउ।
हे भाई! प्रभू के सेवक को मिल के (मन में) आनंद पैदा होता है। (प्रभू का सेवक) प्रभू की सुंदर सिफत-सालाह सुना के (सुनने वाले के दिल में आनंद पैदा कर देता है)। साध-संगति में मिल के मनुष्य (श्रेष्ठ) मति सीख लेता है, (उसके अंदर से) बुरी बुद्धि वाली सारी मैल दूर हो जाती है।1।
हे भाई! जिस किसी मनुष्य के माथे के अच्छे भाग्य जाग उठें, तो परमात्मा उसको संतजनों से मिलाता है। हे प्रभू! कृपा करके (मुझे) संतजनों के दर्शन बख्श, (संतजनों के दर्शन करके) सारा दुख-दरिद्र दूर हो जाता है।2।
हे भाई्! प्रभू की भगती करने वाले व्यक्ति सुंदर (जीवन वाले) होते हैं, पर दुर्भाग्य भरे मनुष्यों को (उनके दर्शन) अच्छे नहीं लगते। हे भाई! संत जन ज्यों-ज्यों हरी-नाम सिमरते हैं, त्यों-त्यों ऊँचे जीवन वाले बनते जाते हैं, पर उनकी निंदा करने वालों को उनका जीवन ऐसे लगता है जैसे डंक बज जाता है।3।
हे भाई! निंदक मनुष्य धिक्कारयोग्य (जीवन वाले) हो जाते हैं, क्योंकि उनको परमात्मा के चरणों में जुड़े रहने वाले संत जन अच्छे नहीं लगते। जिन मनुष्यों को गुरू इज्जत (होती) पसंद नहीं आती, वे गुरू से मुँह मोड़े रखते हैं, वे ईश्वर के भी चोर बन जाते हैं (प्रभू को भी मुँह दिखलाने के काबिल नहीं रहते, विकारों के कारण) वे भ्रष्टे हुए मुँह वाले हो जाते हैं।4।
हे प्रभू! हम गरीब (जीव) तेरी शरण आए हैं, कृपा करके (हमें अपनी) शरण में रखे रखो। हे मेरे प्रभू! तू हमारा पिता है, हम तेरे बच्चे हैं। दास नानक पर बख्शिश कर के अपने चरणों में टिकाए रख।5।2।
Raamkalee, Fourth Mehl:
Meeting with the humble servants of the Lord, I am in ecstasy; they preach the sublime sermon of the Lord.
The filth of evil-mindedness is totally washed away; joining the Sat Sangat, the True Congregation, one is blessed with understanding. ||1||
O humble servant of the Lord, follow the Guru’s Teachings, and chant the Name of the Lord.
Whoever hears and speaks it is liberated; chanting the Lord’s Name, one is embellished with beauty. ||1||Pause||
If someone has supremely high destiny written on his forehead, the Lord leads him to meet the humble servants of the Lord.
Be merciful, and grant me the Blessed Vision of the Saints’ Darshan, which shall rid me of all poverty and pain. ||2||
The Lord’s people are good and sublime; the unfortunate ones do not like them at all.
The more the Lord’s exalted servants speak of Him, the more the slanderers attack and sting them. ||3||
Cursed, cursed are the slanderers who do not like the humble, the friends and companions of the Lord.
Those who do not like the honor and glory of the Guru are faithless, black-faced thieves, who have turned their backs on the Lord. ||4||
Have mercy, have mercy, please save me, Dear Lord. I am meek and humble – I seek Your protection.
I am Your child, and You are my father, God. Please forgive servant Nanak and merge him with Yourself. ||5||2||
